Nieuwsbrief 3, september 2020: Acne inversa (Hidradenitis suppurativa) en Sinus pilonidalis’
In deze nieuwsbrief wordt de aandoening Acne inversa besproken, ook wel bekend als Hidradenitis suppurativa. Hidradenitis suppurativa blijkt uit recente ontwikkelingen een onjuiste benaming te zijn. Dit zou namelijk duiden op een ontsteking van de zweetklieren. Toch blijkt de oorzaak te liggen bij de haarzakjes en talgklieren. Dit maakt dat de huidtherapeut een grote rol kan spelen in de preventie van recidieven en zelfmanagement. Er zijn namelijk verschillende behandelingen waarmee de primaire oorzaak kan worden aangepakt. Deze behandelingen zijn niet curatief maar preventief en symptoom bestrijdend. Later in deze nieuwsbrief gaan we hier uitgebreider op in.
Ongeveer 1% van de populatie lijdt aan de chronische recidiverende aandoening acne inversa. Het ontstaat in de periode van de puberteit tot het 40e levensjaar en komt drie keer méér voor bij vrouwen dan bij mannen. De exacte oorzaak is nog onduidelijk maar het is wel bekend welke factoren van invloed kunnen zijn. Acne inversa komt voornamelijk voor bij zwaarlijvige en/of rokende patiënten. Ook lijken erfelijke en hormonale factoren een rol te spelen. Zweten, strak zittende kleding en wrijving zijn daarnaast ook van invloed op het ontstaan.
De voorkeurslocaties zijn voornamelijk oksels en liezen maar het kan zich ook voordoen in andere plooien zoals onder de borsten. Daarnaast is er een soortgelijke aandoening die zich voordoet in de bilnaad, sinus pilonidalis. De laesies manifesteren zich in matige tot ernstige vormen. Het uit zich in comedonen en pustels die kunnen uitgroeien tot één of meerdere grote, verharde en pijnlijke abcessen. Daarnaast kunnen er fistels ontstaan naar het huidoppervlak of naar andere abcessen. Door recidiverende inflammatie ontwikkelen er littekens in de vorm van verkleurde en/of verkleefde strengen.
Acne inversa is een aandoening die van grote invloed kan zijn op de patiënt. Het is niet alleen erg pijnlijk, maar er kunnen ook op psychosociaal vlak klachten ontstaan. Dit als gevolg van ontsierende littekens en een onaangename geur door recidiverende inflammatie. Om dit te voorkomen is het van belang tijdig te starten met een bijpassende behandeling en de patiënt te voorzien van de juiste adviezen. In een periode met opvlammingen zal de patiënt dit kenbaar maken bij de huisarts waarna er een passend behandelplan wordt uitgevoerd. Wanneer de ‘rustperiode’ aanbreekt kan de huidtherapeut ondersteunen met adviezen en behandelingen om recidieven te voorkomen. Hieronder leest u meer over de mogelijkheden. Deze behandelingen zijn ook geschikt voor het soortgelijke Sinus Pilonidalis.
Behandeling
Intake
Tijdens de intake worden de klachten, verzorging van de huid en leefstijl van de patiënt inzichtelijk gemaakt. Een goede verzorging van de huid is in het belang van hygiëne en om irritatie zoveel mogelijk te voorkomen. Daarnaast is het van belang dieper in te gaan op de leefstijl van de patiënt. Uit onderzoek blijkt dat er een duidelijke associatie is tussen leefstijl en acne inversa.
Door de intake en de inspectie zal er in samenspraak met de patiënt een behandelplan worden opgesteld.
Ontharingslaser
De primaire oorzaak van Acne inversa ligt bij de haar- en talgklieren. Het is daarom raadzaam om het aangedane gebied en mogelijke ook andere voorkeurslocaties te ontzien van haren. Dit is mogelijk door lasertherapie. De kans op recidieven wordt minder groot door de primaire oorzaak weg te nemen. Onderzoek wijst uit dat patiënten die laserbehandelingen hebben ondergaan minder opvlammingen ontwikkelen en de ernst van de aandoening reduceert.
Tijdens een laserbehandeling wordt de haar een fractie van een seconde blootgesteld aan een lichtbundel. Deze lichtbundel heeft een golflengte die specifiek gebruikt kan worden voor pigment, ofwel melanine. Zodra de lichtbundel de haar bereikt wordt het omgezet in warmte. De warmte zorgt er vervolgens voor dat de voedingsbodem wordt vernietigd en er geen nieuwe haar kan terug groeien.
Gemiddeld zijn er 8 behandelingen nodig met een interval van 6 weken voordat het gewenste resultaat is behaald. 80% tot 90% van de haren zullen permanent worden verwijderd. Om complicaties te voorkomen is het belangrijk dat op het moment van behandelen geen lichtgevoelige medicatie wordt gebruikt. Antibiotica is hier een voorbeeld van.
Chemische peeling
In de voorgaande nieuwsbrief ‘acne’ kunt u de algemene werking van peelings terug vinden.
In deze nieuwsbrief wordt er dieper ingegaan op de chemische peeling die geschikt is voor de behandeling van Acne inversa. Peelings met meer dan 10% resorcinol blijken effectief bij cystische acne. Bij Dermea maken wij gebruik van de Modified Jessner, waar 14% resorcinol in zit verwerkt. Naast resorcinol bevat deze peeling ook melkzuur en salicylzuur. Resorcinol staat bekend om het losweken van het stratum corneum. Bovendien reduceert het de duur en pijn van de laesies. Daarnaast kan ook de hibiscus mandelic peel worden ingezet. Deze peeling bevat onder andere Hibiscus AHA, azelaïnezuur en amandelzuur. Het doel van deze peeling is om de huid te kalmeren maar werkt daarnaast ook antibacterieel.
Bij Dermea wordt er gewerkt met de hoogwaardige peelings van Dermaquest. Patiënten worden in de ontstekingsfase iedere twee weken behandeld om de duur en pijn te reduceren. In de rustfase worden patiënten behandeld met een interval van zes weken. Dit heeft als doel om recidieven te voorkomen.
Dieptereiniging
Bij een dieptereiniging worden op een efficiënte en hygiënische manier alle comedonen, pustels en eventuele abcessen verwijderd zonder de omliggende huid te beschadigen. In het geval van Acne inversa worden abcessen puur ontlast om de druk en pijn te verminderen.
Deze behandeling zal niet op zichzelf staand worden uitgevoerd maar altijd in combinatie met een andere therapie.
Littekenbehandeling
Littekentherapie kan worden toegepast, als littekens gaan verkleven, verdikken, verharden of bewegingsbeperkingen opleveren. Door endermologie, manuele therapie of littekentape kunnen deze klachten worden gereduceerd.
Adviezen en producten voor thuis
Patiënten met Acne inversa kunnen gebaat zijn bij het toepassen van aanpassingen, adviezen en producten. Hierdoor kan de impact op een individu beperkt worden.
Aanpassingen en adviezen hebben onder andere betrekking op scheren en kleding. Het gezamenlijke doel van de adviezen is om irritatie van de huid te beperken. Daarnaast speelt leefstijl ook een belangrijke rol bij Acne inversa. Volgens de richtlijn wordt remissie vaker gezien bij niet-rokers vergeleken met rokers. Naast remissie heeft roken ook een ongunstig effect op de wondgenezing. Daarom worden rokende patiënten geadviseerd hiermee te stoppen. Wanneer er sprake is van overgewicht raden wij aan om gewicht te verliezen. Literatuur laat namelijk zien dat een gewichtsafname van 15% een significant positief effect heeft op de ernst van de aandoening. Wanneer nodig kan er een diëtiste worden ingeschakeld.
Naast goede begeleiding in het proces is ook productgebruik van belang. Het doel van producten is om het microbioom van de aangedane gebieden in balans te brengen. Op deze manier worden nieuwe laesies voorkomen.
Vergoeding
Zowel acnetherapie als littekentherapie kan worden vergoed vanuit het aanvullend verzekeringspakket. De patiënt kan met de verwijzing van de huisarts de behandelingen declareren. Wij raden onze patiënten aan om zelf hun polis te raadplegen of contact op te nemen met hun zorgverzekeraar. Laserontharen wordt echter niet vergoedt door de zorgverzekeraar.
Het intakegesprek kost eenmalig € 18,00 en wordt niet vergoed door de verzekering.
Nieuws in de praktijk
Wij hebben er een nieuwe collega bij! Carolien, zij zal op maandag en vrijdag te vinden zijn in de regio De Bilt, Bilthoven en Bunnik. Even voorstellen:
Mijn naam is Carolien en sinds 2019 ben ik een afgestudeerd huidtherapeut. Ik heb een grote passie voor mijn vak. Naast het huidtherapeutisch handelen ben ik sinds tweede helft van 2020 ook algemeen bestuurslid bij de Nederlandse Vereniging voor Huidtherapeuten en kan ik aan mijn ambitie werken om ons vak op een ander niveau te ontwikkelen. In mijn privé houd ik mij graag bezig met hardlopen, af en toe mountainbiken, heel soms een snufje yoga om de spieren soepel te houden en heel veel lezen. Van een spannend boek tot Toon Tellegen, ik haal veel plezier uit het ontdekken van boeken.
Tot slot
Oktober staat internationaal bekend als de ‘borstkankermaand’. Een maand waarin er extra aandacht is voor borstkanker. In de nieuwsbrief van oktober zal Carolien ons dan ook meer gaan vertellen over de behandeling bij patiënten met of na borstkanker.
