Nieuwsbrief 5, november 2020: Littekens

Litteken

Mijn naam is Leonore van Gestel en ik ben sinds juni 2020 werkzaam bij Dermea. In 2009 ben ik gestart met de opleiding Huidtherapie waar ik in 2013 afgestudeerd ben. Het mooie van het vak huidtherapie is de veelzijdigheid in behandelingen. Wij kunnen mensen helpen met oedeem, maar bijvoorbeeld ook bij acne hebben we altijd een passende behandeling. Over het behandelen van littekens is nog weinig bekend, daarom heb ik gekozen deze nieuwsbrief te wijden aan littekentherapie.

Iedereen heeft er wel mee te maken, littekens. Na de genezing van een wond kan een ontsierende huidafwijking ontstaan die voor pijn en/of bewegingsbeperking kan zorgen. Maar een litteken kan voor sommigen ook zo storend zijn dat er psychische problemen bij komen kijken. De huidtherapeut kan voor deze mensen veel betekenen.

Er is nog weinig bekendheid over de behandeling van littekens door huidtherapeuten en hun belangrijke rol hierin. In deze nieuwsbrief ga ik dieper in op de behandeling en vergoeding van littekentherapie.

Een litteken, medische term cicatrix, is een zichtbare afwijking aan de huid die wordt veroorzaakt door een diepe beschadiging. Dit kan een trauma zijn maar bijvoorbeeld ook na een operatie. Bij het genezen van de huid wordt er collageen en elastine aangemaakt. Een litteken ontstaat wanneer er te veel collageen aangemaakt wordt en te weinig elastine. Er ontstaat stug weefsel met weinig rek. Dit kan pijn, jeuk en een verminderde mobiliteit ten gevolge hebben.

Er bestaan diverse soorten littekens. Bij een atrofisch litteken is het weefsel onder het litteken afgenomen. De huid is dun en is wat ingetrokken. Het sclerotisch litteken is verhard, dik en moeilijk, of niet, op te pakken. Bij een hypertrofisch litteken is er met de genezing te veel weefsel aangemaakt waardoor dit litteken boven het huidniveau komt te liggen. Een keloïd litteken is vergelijkbaar met een hypertrofisch litteken maar deze is volledig over de wondgrenzen heen gegroeid. De laatste is vaak te zien bij een donkere en Aziatische huid.

Intake

Tijdens het intakegesprek gaan we met de patiënt dieper in op de oorzaak van het litteken. Locatie, ontstaan en beloop behoren tot de relevante informatie. Op deze manier kunnen wij onze behandeling gericht afstemmen op het type litteken. Ook nemen we de verwachting en de wensen door van de patiënt. Alhoewel wij als huidtherapeut het litteken nooit volledig weg zullen krijgen, kunnen we er wel voor zorgen dat het litteken minder opvallend wordt, de pijn verlaagd en de mobiliteit verbeterd wordt.

Na het gesprek wordt er een lichamelijk onderzoek uitgevoerd en wordt er gelet op de volgende aspecten:

Leonore van Gestel
  • Volledige sluiting van de wond
  • Aanwezigheid van roodheid
  • Aanwezigheid van hypertrofie, atrofie en/of keloïd
  • Aanwezigheid van ontstekingsverschijnselen als zwelling, pijn en warmte
  • Eventuele mobiliteitsbeperkingen (vooral te zien na operatie bij borstkanker, zie nieuwsbrief van oktober)

Behandeling

Littekenmassage

Littekenmassage kan worden toegepast op alle type littekens door verschillende behandelwijze. Het principe van littekenmassage is de doorbloeding stimuleren, de aanmaak van collageen en elastine triggeren en een litteken versoepelen en zachter maken. Een mogelijke verkleving van het litteken aan de onderliggende huidlagen kan door middel van deze massage opgeheven worden.
Het litteken zal door deze methode niet verdwijnen maar het zal wel minder opvallend zijn.

Endermologie

De bindweefselmassage door middel van endermologie (link naar https://www.dermea.nl/endermologie/ ) werkt vroegtijdig pijnloos in op de littekens. De werking van de afvoer van afvalstoffen wordt bevorderd en de vorming van verklevingen wordt voorkomen. Vervolgens stimuleert deze behandeling de natuurlijke collageen- en elastineproductie voor een beter littekenproces, met als doel pijn te verlichten en mobiliteit te herwinnen.

Tapen

Met lymftape zorg je voor een continue rekprikkel in de huid en op het litteken. Hierdoor raakt het litteken beter doorbloed en wordt lymfevocht beter afgevoerd. Dit zorgt ervoor dat het litteken minder opvalt en klachten als jeuk en pijn verminderen.

Microneedling

Door middel van microneedling worden er miniscule gaatjes in de huid gemaakt. Het natuurlijke wondgenezingsproces komt op gang waardoor groeifactoren en cytokines vrijkomen. Door geen inflammatie en een minimale schadeprikkel wordt er op een ‘normale’ manier collageen aangemaakt.

De werking is als volgt:
Bij een atrofisch litteken vormt zich nieuw collageen om het litteken gelijk met het huidniveau te krijgen. Bij een hypertrofisch litteken worden collageenbundels doorbroken en opgeruimd door het lichaam. Het nieuwe ‘normaal’ gevormde collageen zorgt voor een vlakker en egaler litteken.

Chemische peeling

Een chemische peeling wordt met name ingezet bij atrofische littekens zoals bij littekens na acne. De zuren van de chemische peeling dringen door in de bovenste huidlagen van het litteken. Het litteken krijgt hierdoor een betere doorbloeding, collageenaanmaak wordt gestimuleerd en de huid wordt elastischer. Door de collageenaanmaak zal het litteken als het ware ‘ophogen’ waardoor het gelijk komt te liggen aan het huidniveau. Het litteken zal hierdoor minder opvallen.

resultaat wondzorg met siliconenpleister_Dermea (1)

Siliconenpleister

Uit onderzoek is gebleken dat een siliconenpleister het vochtverlies van het litteken gelijk brengt met de omliggende huid. De huid stopt met de overmatige aanmaak van collageen en het litteken wordt soepeler, vlakker en minder rood. Eventuele jeuk of irritatie van het litteken wordt verzacht of zelfs weggenomen.

Een siliconenpleister kan worden ingezet zodra de wond genezen is. Vervolgens wordt de pleister dagelijks gebruikt voor minimaal 3 maanden. Langer behandelen is wenselijk, het liefst tot het litteken is uitgerijpt na ongeveer één tot anderhalf jaar. In de behandeling met de siliconenpleister speelt therapietrouw van de patiënt een grote rol. Hoe frequenter de pleister gedragen wordt, hoe mooier het resultaat.

Camouflagetherapie

Door middel van camouflagetherapie wordt het litteken zo gecamoufleerd dat het minder tot niet meer opvalt. De crème is veeg- en watervast en wordt afgestemd op de kleur van de huid. Nadat de perfecte kleur is gekozen wordt de patiënt aangeleerd hoe de camouflage aangebracht moet worden. Deze behandeling kan door de patiënt thuis voortgezet worden.

 

Behandelfrequentie en zelfmanagement

De behandelfrequentie verschilt per therapie. Bij de meeste behandelingen geldt dat na 5 behandelingen een evaluatiemoment wordt ingepland om de vordering van het litteken samen met de patiënt door te nemen. Alleen bij camouflagetherapie is het zo dat er maar 1 of 2 behandelingen nodig zullen zijn.

Een goed zelfmanagementbeleid van de patiënt kan het behandeltraject ten goede komen. Daarom leren we de patiënt massagegrepen zodat zij ook zelf thuis het litteken kunnen behandelen. Daarnaast is het belangrijk op de volgende punten te letten:

  • Vermijdt blootstelling aan zonlicht, gebruik een SPF met hoge factor.
  • Dep na het douchen of wassen de huid droog, niet wrijven.
  • Houdt de huid van het litteken gehydrateerd. Voorkom het gebruik van parfum- en alcoholhoudende producten.
  • Probeer bij jeuk niet aan de huid te krabben.

Vergoeding

De behandeling van littekens kan worden vergoed vanuit de aanvullende verzekering. Er is dan een verwijzing nodig van een arts waarin de noodzaak van behandeling wordt gemeld. Wij raden onze patiënten aan om zelf hun polis te raadplegen of contact op te nemen met hun zorgverzekeraar om de vergoeding voor de littekentherapie te controleren.

Mochten er na het lezen van deze nieuwsbrief nog vragen zijn over littekens of andere behandelingen die wij als huidtherapeut uitvoeren? Neem dan contact met ons op!

Nieuws in de praktijk

Vanaf december zal Joëlle officieel weer terug keren van haar zwangerschapsverlof. Ze heeft er zin in om weer aan de slag te gaan!

Maskne

In deze tijd draagt vrijwel iedere zorgverlener de gehele dag een mondmasker. Het begrip 'maskne' zal ieder van jullie dan ook niet ontgaan zijn. Deze vorm van acne ontstaat als gevolg van lokale wrijving en druk, in medische termen acne mechanica genoemd. De huid barrière raakt aangetast, vocht wordt onttrokken uit de huid en oliën en bacteriën worden als het ware vastgehouden door het mondmasker. Door het ademhalen ontstaat er een vochtig milieu waar bacteriën lekker hun gang gaan. Het gevolg hiervan is irritatie, roodheid, puistjes en mee-eters. Herken je deze klachten? Neem dan contact met ons op.

Dermea wilt alle zorgverleners voorzien van testers om maskne te bestrijden.

Daarnaast is de kans groot dat je door de weersverandering en het vele malen wassen en desinfecteren van de handen last krijgt van droogheid. Dan staan de Cicaplast handcrèmes van La Roche-Posay voor jou klaar!

Tot slot

In de nieuwsbrief van december zal Lotte het gaan hebben over rosacea en hoe de huidtherapeut hier aan kan bijdragen.

vaatafwijkingen